آزمون نفوذپذیری یا آزمون نفوذ که به زبان انگلیس Penetration test گفته می‌شود، روشی برای تخمین میزان امنیت یک کامپیوتر (معمولاً سرور) یا یک شبکه است که با شبیه‌سازی حملات یک حمله‌کننده (هکر) صورت می‌گیرد. در این روش تمام سیستم و نرم‌افزارها و سرویس‌های نصب شده روی آن برای یافتن مشکلات امنیتی آزمایش می‌شوند تا در صورت وجود مشکل امنیتی هرچه سریع‌تر برای رفع آن اقدام گردد.

تست جعبه سیاه: روشی است که در آن تست‌کننده بدون داشتن هیچگونه اطلاعات قبلی در مورد سیستم انجام می‌دهد.

تست جعبه سفید یا تست شفاف: روشی است که در آن تست کننده مشخصات کامل سیستم را در اختیار دارد.

تست جعبه خاکستری: روشی است که در آن تنها بخشی از اطلاعات در اختیار تست‌کننده قرار می‌گیرد که به جعبه خاکستری (Gray-box) معروف است.

با انجام تست شفاف، می‌توان سیستم را به طور دقیق‌تر و برای موارد بیشتر تست کرد، در صورتیکه با انجام تست جعبه سیاه، ممکن است تمامی حفره‌های موجود مورد بررسی قرار نگیرند، بنابراین در مواقعی که امنیت نقش کلیدی ایفا می‌کند، لازم است که تست شفاف صورت گیرد.

کیفیت تست نفوذ صورت گرفته ارتباط مستقیمی با میزان دانش امنیتی و کارکردی تست‌کننده از نرم‌افزارها و سرویس‌های موجود روی سیستم دارد و معمولاً تست نفوذ توسط یک گروه صورت می‌گیرد چراکه هیچ‌گاه یک شخص نمی‌تواند به تنهایی اطلاعات کامل تمامی برنامه‌ها را داشته باشد.

بنابراین در تست انجام شده توسط گروه، هریک از اعضای گروه مسوول تست بخشی از برنامه‌ها است و این هدف رشد شرکت‌ها و گروه‌های امنیتی است که بتوانند با تعلیم هریک از افراد خود در یک بخش خاص، تمام جزییات و نکات ریز امنیتی هر برنامه را شناسایی و رفع کنند.

هر سیستمی که قابل استفاده توسط عموم باشد، لازم است که قبل از شروع فعالیت، تست نفوذپذیری روی آن صورت گرفته باشد که بعداً دچار مشکل نشود. وب‌سایت‌ها، شبکه‌های بانکی، فایل‌سرورها، ارایه‌دهندگان پست‌های الکترونیک و سایر سیستم‌هایی که از طریق شبکه خدمات ارایه می‌دهند نمونه‌ای از سیستم‌هایی هستند که باید روی آنها تست نفوذپذیری صورت گرفته شود.

با توجه به اهمیت دادن مسئولین و سران نظام به مسئله امنیت در ایران، امنیت در حوزه فناوری اطلاعات نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مسئله سبب شده بر خلاف سایر حوزه‌های تضمین کیفیت و تست نرم‌افزار، برای این حوزه اهمیت خیلی زیادی قائل شوند. علاوه بر این، جذابیت مباحث هک و نفوذ سبب شده افراد زیادی به این موضوع علاقه پیدا کنند. به دلیل بومی نبودن تکنولوژی مربوطه، دانش سطحی و نبود زیر ساخت‌های لازم، تعداد متخصصین و افراد خبره در این موضوع بسیار اندک است، اما در چند سال اخیر گروه‌های تخصصی و فنی مجرب زیادی شروع به کار کرده‌اند که آینده روشنی را برای ایران در حوزه امنیت تداعی می‌کنند.

بسیاری از نرم‌افزارها موجوداند که می‌توانند کار تست نفوذ را به صورت خودکار انجام دهند، استفاده از این نرم‌افزارها به طور کلی توصیه نمی‌شود زیرا اولاً نرم‌افزار موردنظر می‌تواند خود ابزاری مخرب باشد که اطلاعات را در اختیار طراحان آن قرار دهد و ثانیاً نرم‌افزار هوش انسان را ندارد و نمی‌تواند تمامی حفره‌های موجود را کنترل کند و تنها قسمت محدودی از حفره‌های موجود در برنامه‌ها را کنترل می‌کند. از نرم‌افزارها می‌توان در مواقعی استفاده کرد که امنیت نقش مهمی ندارد یا مواقعی که تست توسط گروهی صورت گرفته و فقط برای کنترل بیشتر می‌خواهیم تست انجام دهیم.